اینترنت

اینترنت یک شبکه عمومی‌ متشکل از هزاران کامپیوتر (سرور و کلاینت) است که برای تبادل اطلاعات با یک دیگر در ارتباط هستند. مجموعه‎ای از شبکه‎های کامپیوتری به طور منظم به یک دیگر متصل شده‎اند تا یک شبکه عظیم در سراسر جهان را تشکیل دهند. در این شبکه عظیم برای کنترل ارتباطات هیچ کنترل کننده مرکزی وجود ندارد. این نوع از شبکه به دستگاه‎های شبکه و پروتکل‎هایی (پروتکل‎های مسیریابی) که از قبل به تصویب رسیده است متکی است. هر کاربری از طریق یک فراهم کننده خدمات اینترنت (ISP) می‌تواند به اینترنت دسترسی داشته باشد. اساسا اینترنت سانسور نشده و غیر قابل کنترل است، اما برخی از کشورها هستند که بر اساس قوانین خود محدودیت‎هایی را برای دسترسی به اینترنت اعمال می‌کنند. اگر چه هیچ تشکیلات متمرکزی برای کنترل آن وجود ندارد، سازمانی با نام ICANN (The Internet Corporation for Assigned names and Numbers) آدرس‎های آی‎پی و اسامی‌ دامنه‎ها را مدیریت می‌کند.

اینترانت

اینترانت یک شبکه خصوصی با تعداد محدودی کامپیوتر متصل به یک دیگر است که بر اساس ضوابط تعریف شده کنترل می‌شود. اینترانت برای اطمینان از اتصال امن و بدون وقفه بین اعضا توسط یک سازمان مشخص راه اندازی و کنترل می‌شود تا تبادل اطلاعات به طور موثرتری انجام شود. نیازهای سازمانی ممکن است شامل به اشتراک گذاری آخرین به‎روزرسانی‎های خبری، اطلاعات مدیریتی، تغییرات سازمانی، سیاست گذاری‎ها و خط مشی‎های تازه و نظایر این باشد.

اینترانت بسیار شبیه اینترنت عمل می‌کند، با این تفاوت که از دنیای بیرون از خود کاملا جدا شده است. در زمانی که نیاز به اتصال اینترانت به دنیای بیرون وجود داشته باشد از فایروال‎ها برای اتصال آن به اینترنت استفاده می‌شود. این شبکه نیز از همان پروتکل‎های TCP/IP استفاده می‌کند. اندازه یک اینترانت به نیازهای یک سازمان بستگی دارد. میزان گستردگی آن می‌تواند در حد یک ساختمان، یک ناحیه و یا یک شهر و کشور باشد. علاوه بر این، سازمان‎های چند ملیتی زیادی وجود دارد که با استفاده از اتصالات فیبرنوری اختصاصی اینترانت‎های بین چند کشور را نگهداری می‌کنند. از آنجا که در اینترانت پهنای باند به طور کامل به تعداد ثابتی از کاربران اختصاص داده می‌شود راندمان ارتباطی بین دستگاه‎های شبکه زیاد است. یک اینترانت ممکن است در برخی شرایط از طریق اینترنت قابل دسترس باشد. در چنین شرایطی برای فراهم کردن یک اتصال امن از تکنیک‎هایی مثل اتصال VPN استفاده می‌شود.

اکسترانت

اکسترانت بخشی از یک اینترانت است که در دسته بندی شبکه‎های خصوصی نیز قرار می‌گیرد. این نوع از شبکه نیز توسط یک سازمان کنترل و مدیریت می‌شود تا یک دسترسی امن به اینترانت از دنیای خارج فراهم شود. خیلی از سازمان‎های تجاری برای پیشرفت سطح ارتباطات و بهره وری نیاز دارند تا شرکای تجاری و مشتریان آنها به اینترانت آنها متصل شوند. از آنجا که اینترانت تنها به اعضای داخلی اجازه دسترسی می‌دهد، اعضای خارجی (شرکا و مشتریان) برای دسترسی به این شبکه از اکسترانت استفاده می‌کنند. مسئولان و مدیران سیستم تصمیم می‌گیرند که کدام کاربران اجازه دسترسی از طریق اکسترانت را داشته باشند. اساسا به کاربران اکسترانت اجازه دسترسی محدود به اینترانت داده می‌شود.

نه تنها کاربران خارجی، بلکه بعضی اوقات اعضای داخلی خود سازمان نیز که از طریق اینترنت نیاز به دسترسی به شبکه سازمانی پیدا می‌کنند می‌توانند از اکسترانت استفاده کنند.

چه تفاوتی بین اینترنت، اینترانت و اکسترانت وجود دارد؟

• در مقام مقایسه اندازه یک شبکه، اینترنت بزرگترین آن و شامل صدها هزار دستگاه شبکه است که به یک دیگر متصل شده‎اند. اندازه یک شبکه اینترانت می‌تواند بین چند صد تا چند هزار کامپیوتر متغیر باشد. و از آنجا که اکسترانت بخشی از اینترانت محسوب می‌شود کوچکترین اندازه را نیز دارد.
• اینترنت یک شبکه عمومی‌ است، اما اینترانت و اکسترانت شبکه‎های خصوصی هستند.
• کاربران می‌توانند به صورت ناشناس به اینترنت دسترسی داشته باشند، اما برای دسترسی به اینترانت و اکسترانت کاربران باید از نام کاربری و کلمه عبور معتبر استفاده کنند.
• اساسا اینترنت سانسور نشده و غیر قابل کنترل است، اما اینترانت و اکسترانت توسط سیاست گذاری‎های سازمانی قانونگذاری و کنترل می‌شود.
• از لحاظ ماهیت کاربری، اینترنت از تعداد نامحدودی کاربر ناشناس تشکیل شده است. در اینترانت تعداد کاربران محدود و تعریف شده است که از اعضای داخلی یک سازمان تشکیل می‌شود. کاربران اکسترانت اغلب اعضای غیر سازمانی هستند.