در یک شبکهای که از پروتکل اینترنت برای ارتباط بین عناصر تشکیل دهنده آن از قبیل کامپیوترها، چاپگرها و دستگاههای موبایل استفاده میشود، یک برچسب عددی منطقی یا آدرس به هر کدام از این عناصر اختصاص داده میشود که آدرس IP یا Internet Protocol Address نام دارد. آدرس آیپی وظیفه شناسایی و موقعیت یابی هر کدام از اجزای تشکیل دهنده یک شبکه را به طور جداگانه در سطح رابط و عملکرد لایه شبکه از مدل OSI را برعهده دارد.
آدرس دهی آیپی بر اساس تعداد بیتهایی که برای ذخیره این آدرس استفاده میکند به دو نسخه تقسیم بندی میشود. یکی Internet Protocol Version 4 (IPv4) است که از آدرس دهی ۳۲ بیت استفاده میکند و اغلب از این نسخه استفاده میشود و دیگری Internet Protocol Version 6 (Ipv6) است که از سیستم آدرس دهی ۱۲۸ بیت استفاده میکند. هر چند آدرس آیپی یک سیستم عددی باینری است اما به شکلی ذخیره سازی میشود که برای انسان قابل خواندن باشد.
آدرسهای آیپی دو نوع هستند: آدرس آیپی استاتیک که ثابت بوده و به طور دستی توسط مسئول شبکه به دستگاهها اختصاص داده میشود. و آدرس ایپی داینامیک که هر بار که یک دستگاه به روتر متصل میشود با استفاده از سرور DHCP یا پروتکل Point-to-Point به آن اختصاص داده میشود.
آدرس مک یا Media Access Control Address یک آدرس سخت افزاری یا فیزیکی است که همراه با یک آداپتور شبکه یا یک میزبان توسط سازنده NIC (Network Interface Card) ارائه میشود. آدرسهای مک در لایه دیتا لینک از مدل OSI کار میکنند و در یک سطح پایینتر در یک شبکه محلی (LAN) به عنوان شناسههای منحصر به فرد برای هر آداپتور خدمت رسانی میکنند.
هر آدرس مک از ۴۸ بیت تشکیل شده است که نیمی از آن شامل شماره شناسه سازنده آداپتور و نیم دیگر آن شامل یک شماره سریال منحصر به فرد همراه با هر آداپتور شبکه است که در سخت افزار آداپتور ذخیره میشود.
هر چند هر دو آدرس آیپی و آدرس مک وظیفه اختصاص دادن یک شناسه منحصر به فرد به میزبان در یک شبکه را برعهده دارند، اما بسته به وضعیت و عملکرد، این دو تفاوتهای زیادی با یک دیگر دارند. وقتی موضوع بر سر عملکرد لایه آدرس دهی است، آدرس مک در لایه دیتا لینک و آدرس ایپی در لایه شبکه عمل میکند.
آدرس مک یک شناسه منحصر به فرد را به رابط سخت افزاری شبکه اختصاص میدهد، در حالی که آدرس آیپی یک شناسه منحصر به فرد به رابط نرم افزاری شبکه اختصاص میدهد. علاوه بر این، اگر موضوع بر سر اختصاص آدرس باشد، آدرسهای مک به طور ثابت و دائمی به آداپتورها اختصاص داده میشوند و از آنجا که اینها آدرسهای فیزیکی هستند نمیتوان آنها را تغییر داد. در مقابل آدرسهای ایپی هم به صورت استاتیک و هم داینامیک تعیین میشوند و با توجه به نیاز شبکه میتوان آنها را تغییر داد. همچنین آدرسهای مک زمانی کاربرد پیدا میکنند که صحبت بر سر شبکههای محلی باشد.
منبع: ماهنامه شبکه